Dedektif Olma Şartları

Maalesef özel dedektiflik mesleği kırk yıla yakın bir zamandır sürdürülmesine rağmen, bu mesleğin kapsamını, çalışma koşullarını, sorumluluk ve yükümlülüklerini, özel dedektiflik firmalarının gözetim ve denetim esalarını, bu firmalarda görev alacak özel dedektiflerde ve özel araştırma görevlilerinde bulunması gereken nitelikleri ve bu kişilerin sorumluluklarını düzenleyen bir özel dedektiflik yasası çıkarılmamıştır.

Aslında bu yönde çalışmalar yok değil. 1994 yılında hazırlanan yasa tasarısı üstelik Meclis’te kabul de edilmiştir ama Cumhurbaşkanı bu yasayı onaylamamış ve tekrar görüşülmek üzere Meclis’e iade etmiştir. Ama ne olduysa tasarı bir daha Meclis’te görüşülememiştir. 2007 yılında kurulan Özel Dedektifler, Danışmanlar ve Araştırmacılar Derneği de kuruluşu ile birlikte ilk iş olarak bu taslak üzerinde çalışmıştır. Derneğin yasanın çıkması yönünde bütün girişimlerine ve çabalarına rağmen hala bir yol alınamamıştır.

Özel dedektiflik yasası çıkmadı ama bu mesleği sorumluluk duygusu ile yapmaya çalışan profesyonel özel dedektiflik firmaları ve özel araştırma kuruluşları, herşeye rağmen faaliyetlerinde bu yasa tasarısında yer alan usul ve esaslara ve belirlenen kriterlere uygun faaliyet göstermeye gayret etmektedir.

Bu çerçevede söz konusu kuruluşlar, kadrolarında görev verecekleri özel dedektiflerin ve özel araştırma görevlilerinin şu kriterlere uymasına özen göstermektedir:

Bir kere Türk vatandaşı olmak zorundadırlar.
Yasa taslağına göre özel dedektiflerin en az üç yıllık, Özel Dedektifler, Danışmanlar ve Araştırmacılar Derneği’nin çalışmasına göre ise en az dört yıllık üniversite veya yüksek okul mezunu olmaları gerekir.
Özel araştırma görevlisi olmak için, her iki çalışmada da lise ve dengi okul mezunu olmak yeterli görülmüştür.
Emniyet müdürlüklerinde üst düzey görev yapmış ve emekli olmuş veya kendi istekleri bu görevlerinden ayrılmış olmak gerekir.
Jandarma teşkilatında en az on beş yıl görev yapmış ve emekli olmuş veya kendi istekleri bu görevlerinden ayrılmış olmak gerekir.
Milli istihbarat teşkilatında üst düzey görev yapmış ve emekli olmuş veya kendi istekleri bu görevlerinden ayrılmış olmak gerekir. Ayrıca MİT Müsteşarlığı’ndan, bu kişilerin özel dedektiflik yapmalarında bir sakınca olmadığı yönünde görüş alınmalıdır.
Valilik, kaymakamlık, en az on beş yıl hakimlik, avukatlık veya savcılık yapmış olmak gerekir.
Yasa taslağında yer alan, özel dedektif olmaya engel bir durumu olanlar özel dedektif veya özel araştırma görevlisi olamazlar.
Bir de yasa talsağında olmamasına rağmen Özel Dedektifler Derneği tarafından 25 yaşını doldurmuş olmak koşulu öngörülmüştür.

Uygulamaya bakıldığında özel dedektif veya özel araştırma görevlilerinde bulunması gereken başka özellikler de aranmaktadır. Örneğin,